Chimpansee habituation day

maandag 14 augustus 2017

“Travel is the only thing that makes your richer”

maandag 14 augustus (1 van 1)

best friends to join us on this trip

maandag 14 augustus (1 van 1)-2

so close!

Koen-Sophie-Kato-Witse

My girl and a chimp

Wekker om 5u20. Zelf heb ik daar helemaal geen moeite mee. Fé en Nico zijn ook relatief vroeg wakker (en goedgezind). Vandaag is één van die dagen waar we al heel lang naar uit kijken. Voor we om 6u30 verwacht worden voor de briefing gaan we eerst nog ontbijten in de lodge. Deze is een goeie 5 minuten wandelen van de campiste. Fruit, pannenkoeken en heerlijke koffie zorgen voor een prima start.

Op de briefing krijgen we te horen dat we altijd op zo’n 8 meter afstand van de chimps moeten blijven (huh … een regel die in de loop van de dag meermaals op aangeven van onze ranger zal geschonden worden), dat we ze niet mogen imiteren, dat we nooit zelf naar hen mogen gaan en dat we discreet moeten eten. Bosco die de uitleg geeft voor heel de groep wordt uiteindelijk onze persoonlijke ranger van de dag. Een groep bestaat maximum uit 6 personen maar gelukkig kunnen we samen blijven. We halen nog snel voor elk een poncho uit de auto nadat Bosco ons duidelijk maakte dat dit écht wel nodig kan zijn in dit regenwoud. Het eerste uur van de dag zetten we er flink de pas in. Het tempo ligt hoog. Ik heb nauwelijks tijd om rond te kijken. Plots zien we olifanten-drops … tiens? Bosco legt ons uit dat hier woudolifanten leven. Twee dagen terug heeft hij er nog een vijftal gezien. Zij zijn de reden waarom hij met een AK 47 rondloopt. Als het regent komen ze soms tot aan de campiste waar wij staan! Gelukkig blijft het de rest van de dag mooi weer. Bosco staat in communicatie met de andere rangers en krijgt de boodschap dat een community chimps gespot is rond een paar heel grote bomen in het bos. Eenmaal aangekomen is het lastig om ze te zien. Tot we beginnen door te hebben waar we moeten kijken. Ze maken elke dag een persoonlijk nieuw nest met takken en bladeren. Soms slapen ze eens in het nest van een soortgenoot maar dan bedekken ze dit opnieuw met bladeren. We zien een vijftien-tal chimps die zich op dit uur van de dag nog vooral bezig houden met het verzamelen van hun ontbijt. Ze eten voor 70% bessen en verder bladeren, aarde, wortelen en … vlees. Kleine dieren, andere kleine apen zoals de Colobus en soms ook baby-chimps van een andere community. Het zijn dus niet alleen omnivoren maar ook kannibalen. Ze kunnen echter lange tijd zonder vlees.

Voor een bezoek aan de chimps kan je kiezen voor 2u forrest walk (waarvan 1u bij de chimps) of een “habituation day”. Dit laatste kost 220 dollar wat zo’n 50 dollar meer is dan het eerste. We kunnen nu al zeggen dat dit zijn geld méér dan waard is. Bij een habituation day sta je ook niet écht op uur. Je spreekt met je ranger af wanneer je terug wil. Je kan in het woud blijven zolang je wil. Een geruststellend vooruitzicht. Tussen 8u en 11u moeten we het stellen met de vijftien chimps op hoge hoogte. Soms zie je ze eens bewegen maar meestal liggen of zitten ze stil op een tak. Bovendien zijn ze meestal niet echt goed zichtbaar en moet je je behelpen met een verrekijker om ze deftig te kunnen observeren. We krijgen al pijn in de nek van heel de tijd naar boven de kijken en hebben de slappe lach bij de gedachte dat dit het dan zou zijn … Wanneer we onze spot-plaats verlaten om wat meer naar beneden te gaan zijn daar ook nog andere toeristen. Hier kan je de chimps nog beter observeren maar krijg je er ook hun droppings bij. Ze laten van alles vallen: hun urine & uitwerpselen maar nog meer hun bessen en vruchten die ze niet lusten of de schillen ervan. Tijdens het naar boven kijken, krijg ik een halve vijg op mijn voorhoofd. Ouch!

Wanneer de meeste toeristen terug vertrokken zijn (de groep die maar 2u permit heeft) begint de show. Het lijkt wel alsof de chimps erop gewacht hebben. De échte reden waarom ze meer naar beneden komen is omdat het hoog in de bomen voor hen te warm wordt. Plotseling zien we er meerdere na elkaar afdalen en over de grond lopen. Geweldig!! Ze passeren écht op een paar meter voor onze neus. Bosco zal heel de dag een geweldige gids blijken te zijn. Hij loodst ons perfect naar goeie plaatsen waar we onze vrienden kunnen observeren. De rest van de namiddag tot rond 16u rijgen we de hoogte punten aan elkaar. We zien ze écht heel dichtbij. Dit is een communitiy van zo’n 150 chimps die “gewoon” zijn aan mensen. Ze leven volledig in het wild maar de rangers hebben hun vertrouwen gewonnen en de apen beschouwen de mens dan ook niet als bedreiging. Dit betekent niet dat het getemde deren zijn. Helemaal niet. Ze zijn volledig wild en vrij. Deze groep is ongeveer 10% van de chimps die in Kibale Forrest leven. Sophie merkt nog op dat we met ons zevenen ongeveer 1 euro per Kibale chimp betaald hebben. Chimpansees vind je nog een klein beetje in Tanzania, Congo en Rwanda en hier en daar in Westelijk Afrika maar hier in Kibale is het écht wel de “home of chimps”. Het zijn geweldige dieren. Hun gedrag en ticks zijn zo gelijkaardig aan die van de mens da je er gewoon moet om lachen. Continue. Het zijn de primaten die het dichtst bij ons staan: 98,7% van hun DNA is ook dat van ons. Zot gewoon! We observeren mannetjes (minder beschaamd dan vrouwen), vrouwen (die als ze geslachtsrijp zijn een gigantische poep hebben) en kleinetjes. De levenscyclus van een gemiddelde chimpansee is helemaal te vergelijken met die van de mens. Ze worden geboren na 8 maanden, worden eerst gezoogd door de moeder, krijgen dan ook melktanden op 3 maanden waarna ze meer vast voedsel kunnen gaan eten. Ze blijven bij hun moeder tot de leeftijd van zo’n 10 jaar. Daarna worden ze teenager en trekken ze de wereld in. Ze krijgen maar om de 4 jaar gemiddeld een jong en leven zo’n 50 jaar. Iets wat in Oeganda ook bij mensen het geval is … shockerend!

Wanneer we ons neerzetten voor de lunch, hebben we overal chimps rond ons in de bomen en struiken. Plots voelt er zich eentje geroepen om gewoon door onze groep heel te wandelen. Wij zitten aan de rand van een paadje op het gemak te eten en meneer komt over de catwalk naar de andere kant. Koen kan een prachtige foto nemen van ons drie terwijl we aan het lunchen zijn en onze vriend passeert. IN de namiddag blijven we dieren volgen en observeren. Meestal moeten we hiervoor dwars door het woud heen. Een hoofddeksel en lange broek is hier écht geen luxe. Op een bepaald moment verlaten de apen het “national forrest” en komen ze op privé terrein. Dit gigantisch stuk grond is gekocht door een Britse onderzoekster die hier ondertussen ook woont. Ze zijn heel blij dat zij dit gekocht heeft want zo ontstaat een buffer met de lokale landbouwers. Zij zouden de plunderende chimpansees niet echt waarderen op hun gronden.

Op een bepaald moment staat Fé naar Bosco (ze hang heel de namiddag aan zijn lippen) en komt er een chimp zo dicht dat hij -bewust!- haar been raakt. Speelvogels! Je kan er gewoon niet genoeg van krijgen. We houden nog even halt voor een vieruurtje, volgen nog even een paar chimps en ronden dan toch onze dag af. Het is nog zo’n 45 minuten wandelen naar de start. Tijdens deze wandeling heb ik een heel fijne babbel met Bosco over hoe het leven in België is en wat de situatie in Oeganda is. Hij is bijzonder intelligent en heeft heel goed door wat ze nodig hebben. Hij legt ons ook nog een de recente geschiedenis met Idiamin en Museveni uit. Deze laatste is ondertussen al 20 jaar president, verkozen via verkiezingen maar wat initieel een veelbelovende president zou zijn, blijkt nu toch ook een opportunist en zakkenvuller te zijn. Het is wel een pak minder erg dat in Rwanda waar je een échte dictator hebt met Paul Kagame. Daar kan je nooit kritiek hebben op de overheid; In Oeganda kan je politieke cartoons publiceren. Ik vertel hem het verhaal van de reportage uit Fort Portal. Hij kent deze situatie en legt ze ook nog eens uit. Inclusief het absurde systeem van de koninkrijken die in feite lege dozen zijn die er vooral zijn voor de pracht en praal. Ook rond de vluchtelingen uit Zuid-Soedan heeft hij zijn mening: Ugandezen zijn sowieso heel open en gastvrij. Daarnaast is Museveni op zoek naar internationale erkenning en tenslote zegt ook hij wat Wilfried in Amaskio ook al geopperd had: Museveni heeft wel een verborgen agenda om deze landen te annexeren. Heel benieuwd naar wat de toekomst hier brengt. In tussen moet je het wel maar doen 1,3 miljoen mensen opvangen: chapeau Oeganda!

Rond 16u nemen we afscheid van Bosco. We wisselen mailadressen uit, geven hem een heel royale fooi (we geven 20 euro wat goed is voor zo’n zesde van zijn maandloon) en keren terug naar onze tent met een glimlach tot achter onze oren. Het was werkelijk véél meer dan we verwacht hadden! En ook al begint het heel beperkt, geduld loont!

Iedereen neemt een koude douche, we organiseren de auto’s en wandelen naar het restaurant. Met de WiFi en onze oplaadbare toestellen in het stopcontact installeren we ons voor een lekkere aperitief. Het eten is ook meer dan voortreffelijk Niet in het minst de rodebietensoep. Wat uiteindelijk zwaar tegenviel was de eindafbreking van de lodge: véél te duur voor het eten (14 dollar voor ontbijt, 19 voor diner en 17 dollar voor lunchpakket): ridicuul! We zeggen ons breakfast van morgenvroeg af, betalen de rekening en nemen afscheid van onze persoonlijke goeie kelner. Mixed feelings over deze lodge: het restaurant en de receptie zijn prachtig en alles wat je krijgt is top maar de prijs is zwaar overdreven. Bovendien is dit de duurste van al onze campistes (14 dollar per nacht per persoon) en hebben we hiervoor heel slechte faciliteiten. Tip voor wie deze reis ook wil doen: aan de ingang van de gate kan je “Bigodi swamp community camping” slapen. Dit lijkt een veel beter plan en je steunt er nog een vrouwengroep mee. Bovendien hebben de babboons op onze kampeerplek lelijk huisgehouden. Onze tafeltjes en gasflessen liggen omver gegooid. Terwijl de meisjes in de douche waren hebben de baboons, ondanks de tegenwerpingen van Nico en Koen, een hele zak bananen gestolen. Wanneer we ’s avonds in het pikdonker terug wandelen van het restaurant naar de campsite, zijn we toch op onze hoede. Ze kunnen écht overal zitten. Het is 21u als we na de zoveelste slappe lach toch in onze tent liggen en slapen. Morgen een heel lange rit voor de boeg!